FARKLI YÖNTEMLERLE TAHMİN EDİLEN POTANSİYEL ÜRETİM VE ÜRETİM AÇIĞININ KARŞILAŞTIRILMASI:
TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Ahmet DEMİR (Türkiye Kalkınma Bankası)

Bir ülkenin potansiyel üretim (potantial output) düzeyi ile üretim açığı / fazlası (output gap) o ülkedeki enflasyonist baskıların belirlenmesinde önemli rol oynamaktadır. Bunun yanısıra öngörü ve/veya politika benzetimleri macıyla kullanılan yapısal modellerde üretim açığının tahminine gereksinim duyulmaktadır. Reel GSYİH düzeyinin potansiyel GSYİH değerine yaklaşması ekonominin ısınmaya başladığına ve enflasyonist baskılara işaret etmektedir. Para politikasının temel amacının enflasyonu önlemek olduğu dikkate alındığında, para otoritesi kısa vadeli faiz aracını kullanarak enflasyonist baskıları azaltmak isteyecektir. Bu bağlamda potansiyel üretim ile üretim açığının tahmini para politikası uygulamaları ve para politikasının etkileri açısından önem arz etmektedir. Farklı tekniklerle tahmin edilecek üretim açıkları arsında benzerlikler olabileceği gibi farklılaşmalar da olması mümkündür. Dolayısıyla üretim açığındaki gelişmelerin dikkate alındığı para politikası uygulamalarında (Taylor kuralını esas alan) yanılgıya düşme imkanı da bulunmaktadır. Bu tebliğde Türkiye ekonomisi için farklı tekniklerle tahmin edilecek üretim açıkları arasındaki benzerlikler / farklılıklar araştırılmak suretiyle, para politikası uygulamaları açısından bazı çıkarımlarda bulunulmaktadır. Üretim açığının tahmin edilmesinde;
· Deterministik Trend Yöntemi (Doğrusal veya Parabolik)
· Beveridge-Nelson Yöntemi
· Hodrick-Preskott Yöntemi
gibi teknikler kullanılacaktır. Tahmin dönemi olarak finansal serbesleşme politikalarının uygulandığı 1981 - 2001 arası yıllar alınacak ve üçer aylık veriler kullanılacaktır.