TÜRKIYE SINAI KALKINMA BANKASI VE SANAYILEŞME

Nevin COŞAR (Yıldız Teknik Üniversitesi)

Bu bildiride, Türkiye Sınai Kalkınma Bankasının sanayileşme sürecindeki rolünü, sanayi girişimciliğine özendirme ve ticari fonları sanayi alanına yöneltme bağlamında ele alacağım. Bunu yaparken, Bankanın fonları nereden sağladığını ve bu fonları sanayi girişimciliğini teşvik etmek için nasıl sanayi alanına kanalize ettiğini inceleyeceğiz. Ayrıca, 1950 yılından başlayarak, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası'ndan kredi alan kuruluşlar tasnif edilerek, işletme büyüklüklerindeki değişiklikler, mevcut makro-ekonomik politikalar bağlamında değerlendirilecektir.

İkinci Dünya Savaşı sonrasında yeniden biçimlenen uluslar arası işbölümü ilişkileri içinde Türkiye yerini almak üzere, iktisat politikasında köklü değişiklikler yaptı. Ticaret ve tarımsal burjuvazi güçlendi ve ekonomi politikalarına ağırlığını koydu. İkinci Dünya Savaşı yıllarında artan servetler, savaş sonrasında ticari alana ve bankacılık sektörüne aktı. Ticari bankaların egemen olduğu bankacılık sektöründe özel sektörün, orta ve uzun vadeli kredi talebini karşılayacak bir kurum yoktu. Savaş sonrası dönemin elverişli iç ve dış konjonktürü, Sanayi girişimcilerinin orta ve uzun vadeli kredi ihtiyacını karşılayacak bir özel bankasının kurulmasına olanak verdi. 1950 yılında, özel sektör ticari bankaları, Merkez Bankası ile Dünya Bankası'nın ve Türk devletinin desteği ile Türkiye Sınai Kalkınma Bankası kuruldu. Amaç, sanayi girişimcisini desteklemenin yanı sıra, özel sektör yabancı sermaye işbirliğini sağlamak ve ülkede sermaye piyasasını geliştirmek idi. Banka, 1950 yılından itibaren sanayi alanında ilklere destek olarak dikkatli bir finansman ve destek politikası izledi. 3500 projeye doğrudan destek oldu, 100 şirketle ortaklıklar kurdu. Bu yönüyle, özel sektörün gelişmesinde önemli bir yere sahip oldu.