TÜRKİYE'DE AKADEMİK KADIN EMEĞI
Nilgün ANAFARTA (Akdeniz Üniversitesi)
Melike BİLDİRİCİ (Yıldız Teknik Üniversitesi)
Elçin AYKAÇ (Yıldız Teknik Üniversitesi)
Kadın işgücünün doğuşu fabrikaların doğuşu ile başlar. Kentleşme olgusu ile
de bağlantılı olarak kırsal kesimin ücretsiz aile işçisi yerini ücretli işçiye
bırakmıştır. Üretim sürecide bu dönüşümü hızlandırmıştır. Post fordist dönemde
dünyanın bir çok ülkesinde özellikle gelişme sürecindeki ülkelerde kadın emeği
üretim sürecine girmiştir. Ancak esnek üretim sürecinin bir parçası olan kadın,
çoğunlukla ikincil sektörden üretime katılmıştır. Kadının emek piyasasına dahil
olması bir çok çalışmaya konu olmuştur. Nitekim bazı çalışmalarda üretim süreçleri
ile ilişkilendirilip incelenirken diğer bazılarında ülkelerin gelişmişlik düzeyleriyle
ilişkilendirilmiştir. Bu çalışmada ise Türkiye Cumhuriyetindeki akademik kadın
emeği üzerinde durulacaktır. Akademik kadın emeğin gelişimine üniversitelerin
gelişimi açısından bakılacak ve üç ayrı dönemde gelişim çizgisi verilecektir.
İlki 1960'lara kadar olan dönem, 1960-1984 arası dönem ve 1985-2002 yılları
arası dönem.
Türkiye'deki üniversitelerin verilerinden yaralanılarak akademik kadın emeğin
yapısı incelenecek çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ana vurgusu
kadın akademisyenlerin sayısındaki, yapısındaki ve kadrolarındaki köklü değişiklikleridir.
Son yıllarda üniversitelerimizde akademik kadrolarda hızlı ve köklü değişimler
görülmektedir. Bunlardan en çarpıcıları profesör, araştırma görevlisi ve kadın
akademisyen sayısıdır. Bu anlamda üniversitelerimizde köklü değişiklikler göze
çarpmaktadır. Özellikle Marmara ve Ege Bölgesindeki üniversitelerimizde kadin
akademisyen yapısı hayli ilginçtir. İlginç bir diğer nokta ise bazi alanlardaki
kadin akademisyen sayısıdır. Bazı bilim dallarinda kadin akademisyen orani hayli
yüksekken yine bazi akdemik kadrolarda benzer eğilimi göstermektedir.
Çalışmada bu yapısal dönüşümler vurgulandiktan sonra ikinci aşamada 2010 yılı
vurgulanan eğilimler bağlaminda test edilecektir.
