KİTLERE İLİŞKİN BİR REGÜLASYON MODELİNİN GEREKLİLİĞİ VE KAYNAK KULLANIM ETKİNLİĞİ ÜZERİNE:
NEVŞEHİR TEKEL RAKI FABRİKASI ÖRNEĞİ

Orhan ÇOBAN (Erciyes Üniversitesi)
Recep KÖK (Dokuz Eylül Üniversitesi)

Kuramsal açıdan bir netlik olmamakla birlikte mülkiyet ile etkinlik arasındaki etkileşimler bağlamında Neo-klasik iktisat teorisi "kamusal seçim" ve "mülkiyet hakkı" arasında bir ilişki kurmaktadır. Türkiye'de 1930'lu yıllardan itibaren özel bir önemle kurumlaşmış olan KİT'lerin genel ekonomi içindeki yeri, zaman zaman tartışılmakla birlikte 1980'li yıllardan itibaren özellikle Neo-liberal politikaların ağırlık kazanmasından dolayı kamu işletmelerinin özel işletmelere göre kaynaklarını etkin kullanamadıkları görüşü işlenmeye başlamıştır. Halbuki, ülkemizde kamu ve özel sektör işletmeciliğine ilişkin nisbi performans incelemeleri ve karşılaştırmalarına dayanan çok az sayıda araştırma vardır.

Bu çalışmada Tekel Genel Müdürlüğü'ne bağlı Nevşehir Rakı Fabrikasında 1992-2001 dönemi dikkate alınarak, rekabet dinamiğinin çekirdeğini oluşturan etkinlik analizi yapılmıştır. Çalışmanın yönteminde Stokastik Frontier üretim fonksiyonu yaklaşımlarından ve parametrik olmayan Veri Zarflama Analizlerinden (Data Envelopment Analysis-DEA) yararlanılmış; üretim ve maliyet fonksiyonlarından hareketle teknik, tahsis ve ölçek etkinliği parametreleri elde edilmiş, atıl kaynak kullanım süreci belirlenmeye çalışılmış ve ilaveten KİT ekonomilerine ilişkin etkin bir regülasyon modeli önerilmiştir.